Η
αλλαγές που επήλθαν στη δημιουργία και
αναπαράσταση του νοήματος στη προσωπική
και στη κοινωνική ζωή καλούν για νέες
προσεγγίσεις στο χώρο της διδασκαλίας
και της μάθησης. Οι απαιτήσεις του
σύγχρονου τρόπου ζωής αναδεικνύουν την
ανάγκη για πολυδιάστατη γνώση. Ο
γραμματισμός με την έννοια της
μονοδιάστατης γνώσης δεν είναι πια
αρκετός. Πλέον, στο προσκήνιο έρχεται
ο πολυγραμματισμός ως αποτέλεσμα της
παγκοσμιοποίησης με χαρακτηριστικά
την πολυγλωσσία και τη πολυμορφία.
Το χαρακτηριστικό της πολυγλωσσίας
απαντά στην μεγάλη γλωσσική ποικιλία
που προκύπτει τόσο από τις τριβές των
λαών όσο και από τις εσωτερικές εξελίξεις
στις οποίες φυσικά υποβάλλεται η κάθε
γλώσσα.
Το
χαρακτηριστικό της πολυμορφίας αναφέρεται
στους πολλαπλούς τρόπους ενίσχυσης του
γλωσσικού νοήματος ή και της γλωσσικής
αναπαράστασης. Τα διάφορα μέσα (οπτικά,
ηχητικά, κινητικά, κτλ) εισβάλλουν στη
διαδικασία της γέννησης του νοήματος,
γεγονός που του δίνει έναν εντελώς νέο
χαρακτήρα.
Όπως
είναι αναμενόμενο, οι απαιτήσεις για
γνώση είναι πολλές όσες πολλές είναι
και οι γλώσσες καθώς και οι τρόποι
αναπαράστασης του νοήματος. Για αυτό
το λόγο, ο πολυγραμματισμός μετατρέπεται
σε μία αναγκαία τάση της εποχής προκειμένου
ο άνθρωπος να καταστεί ικανός για την
ορθή επεξεργασία του νοήματος, ώστε να
αντεπεξέλθει, παράλληλα, στις απαιτήσεις
της πολυπλοκότητας του.
Τι ικανότητες
οφείλει να έχει, ωστόσο, ο μαθητής που
θα θέσει ως στόχο τη κατάκτηση του
πολυγραμματισμου;
Πρώτο και
κυριότερο, να είναι ο κυρίαρχος της
προσωπικής του μάθησης. Ταυτόχρονα,
είναι σημαντικό να μπορεί να αντιλαμβάνεται
τις διαφορές της κάθε κοινότητας καθώς
και τις απαιτήσεις της ώστε να είναι σε
θέσει να δρα με επιτυχία. Τέλος, καθώς
ο πολυγραμματισμός συμβαίνει στα πλαίσια
ενός παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος
μάθησης, ο μαθητής οφείλει να διατηρεί
ενεργά τη πολιτική του ταυτότητα,
δίνοντας έμφαση στην διεκδίκηση των
δικαιωμάτων του.
Στόχος του
πολυγραμματισμού είναι η δημιουργία
ατόμων που να νιώθουν άνετα με τον εαυτό
τους και, παράλληλα, να είναι σε θέση να
διαπραγματεύονται και να συνεργάζονται
με ευελιξία με άλλους, χωρίς το έργο
τους να παρακωλύεται από τις τυχόν
μεταξύ τους διαφορές.
Ο ρόλος της
τεχνολογίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένος
με τη γέννηση της ανάγκης για
πολυγραμματισμό. Το γεγονός αυτό μπορεί
εύκολα να το αντιληφθεί κανείς αν
αναλογιστεί το τεράστιο βαθμό κατά τον
οποίο η τεχνολογία έχει διευκολύνει
την εξάπλωση της παγκοσμιοποίησης. Το
παράδειγμα του διαδικτύου είναι αρκετό
για την απόδειξη του παραπάνω ισχυρισμού.
Αναμφίβολα, η ανθρωπότητα ενώθηκε στο
κόσμο του κυβερνοχώρου όπου δημιουργούνται
επαφές μεταξύ των λαών που το μόνο που
στερούνται είναι η φυσική παρουσία.
Επίσης, ο παράγοντας της τεχνολογίας
είναι που ώθησε σημαντικά την μεγάλη
πολυμορφία στην νοηματική αναπαράσταση.
Ο άνθρωπος πια χειρίζεται με τεράστια
ευκολία διάφορα και ποικίλα μέσα με τα
οποία είναι σε θέση να δώσει νέες
διαστάσεις στο νόημα που επιχειρεί κάθε
φορά να δημιουργήσει. Συνεπώς, λοιπόν,
μπορεί να υποθέσει κανείς ότι η ανάγκη
για πολυγραμματισμό προέρχεται από τις
σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις αλλά,
ταυτόχρονα, είναι και επιταγή αυτών.
Βιβλιογραφία
Cope,
B., & Kalantzis, M. (2009). “Multiliteracies”: New
literacies, new learning.Pedagogies:
An international journal, 4(3),
164-195.
